Η ακράτεια ούρων είναι η απώλεια ελέγχου της ουροδόχου κύστης, ένα κοινό και ενοχλητικό πρόβλημα που επηρεάζει καθημερινά εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Η συχνότητα αλλά και η σοβαρότητα της ακούσιας ούρησης ποικίλει από περιστασιακές μικρές διαρροές όταν βήχεις, φτερνίζεσαι ή απλά γελάς έως πλήρη απώλεια συγκράτησης με το που αισθανθείς ότι θέλεις να πάς στην τουαλέτα με αποτέλεσμα να μην φτάνεις εγκαίρως σε αυτή.
Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια σε καμία χώρα τον ακριβή αριθμό των ανθρώπων που πάσχουν από ακράτεια ούρων και αυτό συμβαίνει επειδή πολλοί δεν αποκαλύπτουν σε κανέναν τα συμπτώματά τους, συνήθως επειδή ντρέπονται ή πιστεύουν ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτα, υποφέροντας σιωπηλά.
Τα πράγματα ευτύχως δεν είναι καθόλου έτσι και σήμερα θα μάθετε περισσότερα για την ακράτεια ούρων αλλά και όλες τις θεραπείες και μεθόδους αντιμετώπισης. Και πιστέψτε με, οι πάνες ακράτειας θα είναι η τελευταία λύση που μπορείτε εύκολα να αποφύγετε.
Πόσοι πάσχουν από ακράτεια ούρων στην Ελλάδα
Ας ξεκινήσουμε λίγο ανάποδα και ας δούμε τι συμβαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Σε δημοσιευμένη έρευνα του 2017 σχετικά με την χειρουργική θεραπεία της γυναικείας ακράτειας από προσπάθεια αλλά και σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες που έχει στα χέρια της η Αμερικανική Ουρολογική Ένωση:
- το 25% – 33% ανδρών και γυναικών στις Ηνωμένες Πολιτείες εμφανίζουν ακράτεια ούρων σε κάποια φάση της ζωής τους.
- Πιο συγκεκριμένα, η ακράτεια ούρων είναι συχνότερη στις γυναίκες από τους άνδρες αφού υπολογίστηκε ότι το 30% των γυναικών – ηλικίας τριάντα με εξήντα – πάσχουν από αυτή, σε σύγκριση με 1,5% – 5% για τους άνδρες.
- Περίπου 33 εκατομμύρια Αμερικανοί έχουν υπερδραστήρια ουροδόχο κύστη που εμφανίζει τα ιδια συμπτώματα με ή χωρίς ακράτεια.
Δυστυχώς στην χώρα μας δεν τα πάμε πολύ καλά με τις στατιστικές. Προσπάθησα να βρώ κάποιο επίσημο έγγραφο ή κάποια μεγάλη δημοσιευμένη έρευνα αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Συμφωνά όμως με διακεκριμένους ουρολόγους αλλά και μικρές μελέτες πανεπιστημίων, η κατάσταση της ακράτειας ούρων στην Ελλάδα φαίνεται να έχει ώς εξής:
Που εντοπίζεται το μεγαλύτερο πρόβλημα
Αν λοιπόν αντιμετωπίζετε προβλήματα ακράτειας τότε σίγουρα δεν είστε οι μόνοι. Δυστυχώς, η ακράτεια ούρων δεν είναι απλώς ιατρικό πρόβλημα. Επηρεάζει τη συναισθηματική, ψυχολογική και κοινωνική ζωή του ασθενή με αποτέλεσμα πάρα πολλοί άνθρωποι να φοβούνται να εκτελέσουν τις πιο απλές καθημερινές δραστηριότητες, αφού δεν θέλουν να βρίσκονται πολύ μακριά από μια τουαλέτα.
Με άλλα λόγια, η ακράτεια ούρων μπορεί να εμποδίσει τους ανθρώπους να απολαμβάνουν την ίδια την ζωή εξαιτίας των συναισθημάτων ντροπής, την χαμηλή αυτοπεποίθηση καθώς και της μείωσης της κοινωνικής και σεξουαλικής δραστηριότητας.
Το χειρότερο όλων όμως είναι ότι περισσότεροι από τους μισούς καταλήγουν να ζουν με πάνες ακράτειας, που πέρα από τα ζητήματα υγιεινής και τα ιατρικά προβλήματα που δημιουργούν (ουρολοιμώξεις, κολπίτιδες και δερματοπάθειες, κτλ.), οδηγούν σε κοινωνική απομόνωση. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που η ακράτεια οδηγεί σε κατάθλιψη.
Και όλα αυτά ενώ 7 στις 10 περιπτώσεις ακράτειας μπορούν να θεραπευτούν ή να αντιμετωπιστούν με αποτελεσματικότερους τρόπους.
Ποια είναι τα είδη ακράτειας ούρων
Πρώτα από όλα θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η ακράτεια ούρων δεν είναι ασθένεια αλλά ένα σύμπτωμα κάποιας ασθένειας ή πολλών άλλων καταστάσεων. Αυτοί είναι οι έξι τύποι ακράτειας ούρων:
Ακράτεια από προσπάθεια
Η ακράτεια από προσπάθεια προκαλείται μόλις ασκηθεί πίεση στην ουροδόχο κύστη. Οι συνηθέστεροι λόγοι για αυτές τις συνήθως μικρές διαρροές είναι:
- Ο βήχας
- Το φτέρνισμα
- Το γέλιο
- Η σωματική άσκηση αλλά και κάθε προσπάθεια να σηκώσουμε κάτι βαρύ
Αιτίες
Η ακράτεια από προσπάθεια είναι ο πιο κοινός τύπος προβλήματος ελέγχου της ουροδόχου κύστης και εμφανίζεται κυρίως σε νεότερες και μεσήλικες γυναίκες. Πολλές φορές όμως κάνει την πρώτη εμφάνιση της κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης. Ουσιαστικά, προκαλείται από βλάβες στους μύες που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της ούρησης, όπως οι μύες της πυελικής περιοχής και ο σφιγκτήρας της ουρήθρας.
Έτσι τα συνηθέστερα αίτια της ακράτειας από προσπάθεια είναι:
- Εγκυμοσύνη και τοκετός
- Εμμηνόπαυση, καθώς η πτώση των οιστρογόνων μπορεί να κάνει τους μύες της ουροδόχου κύστης πιο αδύναμους
- Υστερεκτομή και παρόμοιες χειρουργικές επεμβάσεις
- Ηλικία
- Παχυσαρκία
Ακράτεια επιτακτικού τύπου
Σε αυτή την περίπτωση προκαλείται μία ξαφνική, έντονη επιθυμία να ουρήσετε ακολουθούμενη από ακούσια διαρροή ούρων άμεσα ή σε λίγα δευτερόλεπτα. Η ακράτεια επιτακτικού τύπου αποκαλείται και σύνδρομο υπερδραστήριας ουροδόχου κύστης αφού χάνεται ο έλεγχος της με το που κάποιος ή κάποια αισθανθεί την ανάγκη να ουρήσει.
Ουσιαστικά, ο εγκέφαλός σας λέει ότι η κύστη πρέπει να αδειάσει ακόμα και όταν δεν είναι γεμάτη. Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις που το πρόβλημα προκαλείται από τους μύες της ουροδόχου κύστης όπου συσπώνται και πιέζουν την κύστη πριν γεμίσει προκαλώντας αυτή την επιτακτική ανάγκη.
Ενώ το κύριο σύμπτωμα της επιτακτικής ακράτειας είναι η ξαφνική και ακαταμάχητη ανάγκη για ούρηση, ένα άλλο σύμπτωμα είναι η υπερβολική συχνοουρία κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας.
Αιτίες
Το σύνδρομο της υπερδραστήριας κύστης μπορεί να προκληθεί από μια ελαφριά λοίμωξη αλλά και από πιο σοβαρές καταστάσεις. Μέχρι σήμερα έχουν επιβεβαιωθεί οι ακόλουθες αιτίες επιτακτικής ακράτειας:
- Κυστίτιδα, μια φλεγμονή της ουροδόχου κύστης
- Νευρολογικές διαταραχές, όπως σκλήρυνση κατά πλάκας, εγκεφαλικό επεισόδιο και νόσος του Πάρκινσον
- Διογκωμένος προστάτης, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει πτώση της ουροδόχου κύστης και ερεθισμό της ουρήθρας
Ακράτεια από υπερπλήρωση
Όταν πρόκειται για ακράτεια από υπερπλήρωση,
- ο οργανισμός παράγει περισσότερα ούρα από όσο μπορεί να συγκρατήσει η ουροδόχος κύστη ή
- είναι γεμάτη και δεν μπορεί να αδειάσει επειδή υπάρχει κάποιο εμπόδιο ή
- ο μυς της ουροδόχου κύστης δεν μπορεί να συσπαστεί κανονικά, προκαλώντας έτσι διαρροές.
Με απλά λόγια, η ουροδόχος κύστη γεμίζει χωρίς να μπορεί να αδειάσει κανονικά και μόλις η πίεση στην ουροδόχο κύστη γίνει μεγαλύτερη από την πίεση του σφιγκτήρα προκαλείται συχνή ή ακόμα και συνεχή διαρροή ούρων.
Αιτίες
Η ακράτεια από υπερπλήρωση είναι εξαιρετικά σπάνια στις γυναίκες. Συνήθως δημιουργείται σε άνδρες που έχουν προβλήματα προστάτη όπως η υπερπλασία ή έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση προστάτη. Ωστόσο ο διαβήτης αλλά και τραυματισμοί του νωτιαίου μυελού μπορούν επίσης να προκαλέσουν αυτόν τον τύπο ακράτειας.
Έτσι, τα κυριότερα αίτια της υπερπληρωτικής ακράτειας είναι:
- Υπερπλασία του προστάτη
- Όγκος που πιέζει την ουροδόχο κύστη
- Πέτρες στην ουροφόρο οδό
- Δυσκοιλιότητα
- Διαβήτης
- Χειρουργική επέμβαση για την θεραπεία της ακράτειας ούρων που κάτι πήγε στραβά
Λειτουργική ακράτεια
Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με κάποιο πρόβλημα στο ουροποιητικό σύστημα. Η λειτουργική ακράτεια προκαλείτε από ψυχικές ή σωματικές διαταραχές. Δηλαδή μια σωματική ή ψυχική δυσλειτουργία εμποδίζει το άτομο να φτάσει έγκαιρα στην τουαλέτα.
Αιτίες
Χαρακτηριστικά αίτια λειτουργικής ακράτειας είναι:
- Η αρθρίτιδα αλλά και άτομα με αναπηρία. Ακόμα και αν δεν αντιμετωπίζονται μεγάλα προβλήματα κινητικότητας ενδέχεται να είναι πολύ αργή η απομάκρυνση των ρούχων και εσωρούχων
- Ανάλογα είναι τα πράγματα και για ανθρώπους που παρουσιάζουν νοητική υστέρηση με χαρακτηριστικά παραδείγματα την νόσο Αλτσχάιμερ και την γεροντική άνοια
- Επίσης η κατάθλιψη, το άγχος ή ο θυμός μπορεί να οδηγήσουν κάποιους ανθρώπους σε απροθυμία χρήσης του μπάνιου
Έτσι η λειτουργική ακράτεια εμφανίζεται συνήθως σε ηλικιωμένους που ενώ έχουν φυσιολογικό έλεγχο της ουροδόχου κύστης, κάποιο άλλο πρόβλημα τους εμποδίζει να φτάσουν στην τουαλέτα.
Ολική ακράτεια
Η ολική ακράτεια είναι η συνεχής και ολική απώλεια ελέγχου της ούρησης και είναι ο σοβαρότερος τύπος ακράτειας. Προκαλεί συνεχή διαρροή ή ακόμα και περιοδική ανεξέλεγκτη εκκένωση του περιεχομένου της ουροδόχου κύστης. Ουσιαστικά, στην περίπτωση της ολικής ακράτειας, η ουροδόχος κύστη σας δεν μπορεί να αποθηκεύσει ούρα.
Αιτίες
Η κυριότερη αιτία της ολικής ακράτειας είναι η νευρογενής κύστη η οποία προκαλεί την πλήρη απώλεια ελέγχου της ουροδόχου κύστης λόγω προβλημάτων στον εγκέφαλο, τον νωτιαίο μυελό και γενικότερα του νευρικού συστήματος.
Συνήθεις ύποπτοι είναι:
- Η σκλήρυνσης κατά πλάκας
- Η νόσος του Πάρκινσον
- Ο διαβήτης
- Λοιμώξεις του εγκεφάλου ή του νωτιαίου μυελού.
- Δηλητηρίαση από βαρέα μέταλλα
- Εγκεφαλικό επεισόδιο
- Τραυματισμός του νωτιαίου μυελού
- Πυελική χειρουργική επέμβαση
Η ολική ακράτεια μπορεί επίσης να οφείλεται:
- Σε κάποιο ανατομικό ελάττωμα που υπάρχει από τη γέννηση
- Σε ένα συρίγγιο (π.χ. φλεβοκολπικό συρίγγιο)
- Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος
Μικτή ακράτεια
Προφανώς και οι μικτή ακράτεια ούρων είναι ο ταυτόχρονος συνδυασμός δύο ή και παραπάνω από τα είδη ακράτειας που είδαμε.
Συνήθως όμως πρόκειται για τον συνδιασμό ακράτειας από προσπάθεια και επιτακτικής ακράτειας. Και πάλι συναντούμε την μικτή ακράτεια κυρίως σε γυναίκες.
Μήπως όμως πρόκειται για προσωρινή ακράτεια ούρων ?
Η ακράτεια ούρων δεν είναι μόνο αποτέλεσμα υποκείμενων ιατρικών παθήσεων και σωματικών ή ψυχολογικών προβλημάτων αλλά πολλές φορές μπορεί να προκληθεί από απλές καθημερινές συνήθειες. Σε αυτή την περίπτωση δεν πρόκειται για κάποιο μόνιμό πρόβλημα αλλά για προσωρινή ακράτεια ούρων που μπορεί να αντιμετωπιστεί πολύ εύκολα όταν εντοπίσουμε την πηγή του κακού.
Αιτίες
Ορισμένα ποτά, τρόφιμα και φάρμακα λειτουργούν ως διουρητικά, διεγείροντας την ουροδόχο κύστη ή αυξάνοντας τον όγκο των ούρων που παράγει ο οργανισμός, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινή ακράτεια.
- Αλκοόλ
- Καφεΐνη
- Ανθρακούχα ποτά
- Ανθρακούχο νερό
- Τεχνητά γλυκαντικά
- Σοκολάτα
- Καυτερές πιπεριές
- Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε μπαχαρικά, ζάχαρη ή οξύ (όπως τα εσπεριδοειδή)
- Φάρμακα για την καρδιά και την αρτηριακή πίεση
- Ηρεμιστικά και μυοχαλαρωτικά φάρμακα ή παυσίπονα
- Μεγάλες δόσεις βιταμίνης C
Εάν ταλαιπωρήστε από προσωρινή ακράτεια ούρων που εμφανίζεται παροδικά και για συντομό χρονικό διάστημα, τότε ίσως κάτι από τα παραπάνω ή ο συνδυασμός τους να προκαλεί το πρόβλημα.
Βέβαια η προσωρινή ακράτεια ούρων μπορεί επίσης να προκληθεί από μια εύκολα θεραπεύσιμη ιατρική κατάσταση, όπως:
- Κάποια λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος.
Οι περισσότερες ερεθίζουν την ουροδόχο κύστη, προκαλώντας έντονη επιθυμία ούρησης και μερικές φορές ακράτεια - Δυσκοιλιότητα.
Επειδή το ορθό βρίσκεται πολύ κοντά στην ουροδόχο κύστη, μοιράζονται πολλά νεύρα. Η δυσκοιλιότητα αναγκάζει αυτά τα νεύρα να γίνουν υπερδραστήρια με αποτέλεσμα την συχνοουρία αλλά και την ακράτεια