Η διάγνωση μιας ασθένειας μπορεί να σας βρει απροσδόκητα. Είτε είστε ασθενής ή συγγενής, ο κόσμος σας ξαφνικά γύρισε ανάποδα. Και κάπως έτσι θα πρέπει να υποβληθείτε σε μία επέμβαση στομίας και σίγουρα θα έχετε αμέτρητες ερωτήσεις για αυτή.
Χωρίς προειδοποίηση, θα πρέπει να κατανοήσετε ασθένειες και πιθανές επιλογές θεραπείας, να πάρετε πολύπλοκες αποφάσεις με μακροπρόθεσμο αντίκτυπο, να αλλάξετε συνήθειες και να αναδιοργανώσετε εντελώς την καθημερινή σας ζωή, να βρεθείτε αντιμέτωπος με φόβους και ανησυχίες, και να δεχτείτε ή να παρέχετε ηθική υποστήριξη και ενθάρρυνση.
Σε τέτοιες στιγμές, είναι σημαντικό να έχετε στη διάθεσή σας ειλικρινείς, εύκολα κατανοητές πληροφορίες για να σας καθοδηγήσουν κατά τη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου και μετά από αυτή. Παρακάτω θα βρείτε χρήσιμα στοιχεία, εμπειρίες ασθενών και πληροφορίες για τα προϊόντα και τις θεραπείες στην περίπτωση κολοστομίας και ειλεοστομίας, που ελπίζουμε ότι θα σας βοηθήσουν να πάρτε τις σωστές αποφάσεις για την περίπτωσή σας.
Τα οστομικά υλικά της B. Braun είναι ειδικά σχεδιασμένα εστιάζοντας πρωτίστως στην ασφάλεια, στην άνεση και στην διακριτικότητα προσφέροντας πραγματικές λύσεις σε καθημερινά προβλήματα όπως ερεθισμοί, οσμες και αέρια.
Δοκίμασε τα Δωρεάν
Είναι δυνατόν η στομία μου να μετακινηθεί προς τα μέσα ή προς τα έξω κατά ασυνήθιστο τρόπο?
Και τα δύο είναι δυνατό να συμβούν, αλλά δεν είναι κάτι σοβαρό. Είναι φυσιολογικό η βλεννώδης μεμβράνη να μετακινείται ελαφρώς προς τα μέσα και προς τα έξω λόγω της περισταλτικής κίνησης του εντέρου. Το φαινόμενο μιας στομίας να παρουσιάζει ασυνήθιστη πτώση προς τα μέσα, ονομάζεται εισολκή ενώ όταν η στομία παρουσιάζει πτώση προς τα έξω είναι μια επιπλοκή που μπορεί να φτάσει στο στάδιο της πρόπτωσης.
Θα πρέπει άμεσα να προσαρμόσετε ανάλογα τα οστομικά υλικά που χρησιμοποιείτε για να αποφύγετε κίνδυνο διαρροών, και κατά συνέπεια, ερεθισμό του δέρματος. Μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να απαιτεί χειρουργική επέμβαση για να ανατοποθετηθεί το έντερο στη θέση του.
Σε κάθε περίπτωση, επικοινωνήστε με το γιατρό σας ή το νοσηλευτικό προσωπικό της Traumacare.
Εισολκή
Συνήθως η στομία προεξέχει ελαφρώς πάνω από το επίπεδο του δέρματος. Το κατά πόσο εξαρτάται από το εάν έχετε κολοστομία ή ειλεοστομία (οι ειλεοστομίες τείνουν να προεξέχουν περισσότερο) και το μέγεθος του εντέρου σας. Στην περίπτωση της εισολκής, η στομία βρίσκεται στο επίπεδο της επιφάνειας του δέρματος ή κάτω από αυτό.
Η εισολκή μπορεί να γίνει προβληματική, καθώς μπορεί να εμποδίζει την σωστή εφαρμογή του σάκου αλλά και να προκαλέσει διαρροές, οι οποίες με την σειρά τους μπορεί να οδηγήσουν σε πόνο και ερεθισμούς.
Η εισολκή μπορεί να αποκατασταθεί χρησιμοποιώντας:
- Ένα σάκο στομίας με κυρτή βάση για να σπρώξει την στομία προς τα έξω
- Μία ζώνη οστομίας για να στηρίξει την περιοχή
- Μία προστατευτική πάστα φραγής για να προστατέψετε το δέρμα
Μόνο σε πολύ ακραίες περιπτώσεις, ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει την επανατοποθέτηση της στομίας.
Πρόπτωση
Σε αυτή την περίπτωση η στομία εκτείνεται υπερβολικά προς τα έξω και εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία είναι πιο ευαίσθητη σε εκδορές ή λοιμώξεις.
Η πρόπτωση συναντάται συχνότερα στις κολοστομίες βρόγχου αλλά μπόρει να δημιουργηθεί και από άλλους λόγους όπως:
- Αδύναμο κοιλιακό τοίχωμα
- Απότομη αύξηση βάρους
- Εγκυμοσύνη
- Χειρουργική τεχνική που επιλέχθηκε κατά την επέμβαση
- Από την ξαφνική πίεση στην κοιλιά που προκαλείται από βήχα
Εάν έχετε πρόπτωση είναι σημαντικό να παρακολουθείτε προσεκτικά την στομία σας για αλλαγές στο μέγεθος και το χρώμα καθώς μπορεί να επηρεάσει την παροχή αίματος στην περιοχή. Μία ακόμα σημαντική παρενέργεια είναι να φράξει η στομία καθιστώντας αδύνατο να περάσουν τα κόπρανα.
Ζητήσετε άμεσε ιατρική συμβουλή σε περίπτωση που συμβαίνει οτιδήποτε από τα δύο. Δεν χρειάζεται να ανησυχείται αφου συνήθως απλά θα χρειαστεί να αλλάξετε τον σάκο σας για να εφαρμόζει με την εκτεταμένη στομία.
Και πάλι ο γιατρός σας μπορεί να αποφασίσει να επανατοποθετήσει την στομία σας, εάν και μόνο άν κρίνει ότι είναι απολύτως απαραίτητο.
Η στομία μου παρουσιάζει μεταβολές στο σχήμα. Είναι φυσιολογικό?
Ναι! Η αλλαγή στο σχήμα είναι μια φυσιολογική εξέλιξη τόσο σε νέες όσο και σε παλαιότερες στομίες. Πράγματι, στην αρχή η στομία σας θα ειναι πρησμένη και μπορεί να μεγαλώσει σε μέγεθος κατά τη μετεγχειρητική περίοδο. Δυστυχώς κανείς δεν ξέρει πόσο θα πρηστεί η στομία αμέσως μετά τη χειρουργική επέμβαση, αλλά ουτε και ποιο θα είναι το μέγεθος της όταν το οίδημα υποχωρήσει σε περίπου 6 εβδομάδες μετά τη χειρουργική επέμβαση.
Η τακτική μέτρηση της βάσης της στομίας σας είναι σημαντικότατη σε αυτές τις 6 εβδομάδες, ώστε να χρησιμοποιείτε το σωστό μέγεθος για την βάση του σάκου στομίας. Παραδοσιακά η βάση θα πρέπει να ειναι μεγαλύτερη από τηv στομία κατά 3-4 χιλιοστά. Το σωστό μέγεθος της βάσης του σάκου βοηθά στην πρόληψη των ερεθισμών τόσο του δέρματος αλλά και της ίδιας της στομίας.
Οστόσο αλλαγές στο μέγεθος και το σχήμα μιας στομίας μπορούν να συμβούν με την πάροδο του χρόνου για διάφορους λόγους. Η αύξηση ή μείωση του βάρους κατά 4,5 κιλά ή περισσότερο, η εγκυμοσύνη, η γήρανση, η ανάπτυξη περιστομικών κηλών χρήζουν προσοχής, απαιτώντας την εκ νέου αξιολόγηση των οστομικών υλικών που χρησιμοποιείτε.
Τι είδους σάκο στομίας να χρησιμοποιήσω?
Αμέσως μετά τη χειρουργική επέμβαση αλλά και τις πρώτες μέρες μεχρί να φύγετε από το νοσοκομείο θα χρησιμοποιείτε τον σάκο στομίας που έχει επιλέξει το νοσηλευτικό προσωπικό. Ως συνήθως πρόκειται για διαφανή σακουλάκια, ώστε η ιατρική ομάδα να αξιολογει την πρόοδο της θεραπείας αλλά και να συνηθίσετε στο πως γίνεται η αλλαγή του σάκου.
Φεύγοντας ομως από το νοσοκομείο μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε πολλά είδη σάκων από διάφορους κατασκευαστές.
Είναι θέμα δοκιμής και σφάλματος αφού ο ένας τύπος σάκου μπορεί να σας ταιριάζει τις πρώτες εβδομάδες και μετά όχι. Πρώτα από όλα η διάμετρος της στομίας σας θα μικραίνει με τον καιρό ενώ μπορείτε να χρησιμοποιείτε διαφορετικά σακουλάκια ανάλογα με την δραστηριότητα οπώς όταν ταξιδέυετε, αθλείστε, κάνετε σεξ, κοκ.
Έχω συχνά προβλήματα διαρροής. Τι μπορώ να κάνω?
Ανάλογα με το είδος της στομίας και το είδος των αποβλήτων, οι συνέπειες αυτών των προβλημάτων διαρροής θα διαφέρουν. Γνωρίζοντας την αιτία πίσω από τη διαρροή θα βοηθήσει εσάς και το γιατρό να βρείτε τη λύση. Το δέρμα γύρω από την στομία δεν είναι πάντα λείο αλλά συχνά εμφανίζει πτυχές όπου ο αριθμός και το βάθος τους διαφέρει από άτομο σε άτομο.
Εάν το δέρμα γύρω από την στομία σας είναι εντελώς υγιές, θα πρέπει να μοιάζει με το δέρμα στην υπόλοιπη περιοχή της κοιλιάς. Εάν είναι πιο κόκκινο, πονάει ή σας φαγούρίζει, μπορεί να υπάρχουν πολλές αιτίες αλλά στην περίπτωση των διαρροών η συνηθέστερη είναι η υγρασία καθώς η ανώμαλη επιφάνεια του δέρματος μπορεί να εμποδίζει την σωστή εφαρμογή του σάκου με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαρροές κάτω από την κόλλα που οδηγούν σε ερεθισμό του δέρματος ακόμα και όταν οι πτυχές έχουν πολύ μικρό μέγεθος.
Ελέγξτε την κόλλα για σημάδια διαρροής , καθώς και την κατάσταση του δέρματος γύρω από την στομία σας όταν αφαιρείτε την βάση του σάκου.
Μία λύση μπορεί να είναι και πάλι μία προστατευτική πάστα για εξομάλυνση των πτυχών στην περιοχή καθώς και ένα προστατευτικό σπρέι δέρματος με σιλικόνη για την αποφυγή της φθορά του δέρματος που προκαλείται από υγρασία αλλά και την τριβή.
Γενικότερα στην περίπτωση ερεθισμών συνίσταται οι αυτοκόλλητοι σάκοι να αλλάζονται τουλάχιστον μία φορά την ημέρα ενώ τα οστομικά συστήματα 2 τεμαχίων θα πρέπει να αλλάζονται κάθε δεύτερη μέρα αλλά η θήκη είναι καλό να αλλάζει καθημερινά.
Βεβαιωθείτε ότι η βάση του σάκου στομίας σας έχει το σωστό μέγεθος. Αν δεν εφαρμόζει σωστά, ίσως είναι καιρός να δοκιμάσετε ενα σακουλάκι με μαλακή και κυρτή βάση.
Καθώς ένα πρόβλημα διαρροής είναι μεγάλη ταλαιπωρία, να ξέρετε ότι υπάρχουν πολλοί λόγοι πίσω από μια διαρροή. Εάν τα προβλήματα συνεχίζονται ή έχετε οποιαδήποτε αμφιβολία για την κατάσταση του δέρματος θα πρέπει γρήγορα να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας ή το νοσηλευτικό προσωπικό της Traumacare, προκειμένου να προσδιοριστεί η πραγματική αιτία της διαρροής και να αντιμετωπιστεί άμεσα.
Μπορεί η στομία μου να φράξει?
H λειτουργία της στομίας μπορεί να επιβραδυνθεί ή ακόμη και να σταματήσει να λειτουργεί εντελώς, δηλαδή να υπάρξει απόφραξη στομίας. Υπάρχουν δύο τύποι απόφραξης:
- Η μερική απόφραξη στομίας όταν κατά την εντερική κίνηση περνούν υγρά και αέρια αλλά μπλοκάρονται τα περισσότερα στερεά.
- Η πλήρης απόφραξη στομίας όπου δεν περνάει τίποτα.
Στην περίπτωση της κολοστομίας, η απόφραξη μπορεί μην γίνει αντιληπτή από την αρχή καθώς μπορεί να περάσουν αρκετές μέρες μέχρι να δημιουργηθεί ωστέ να έχετε την αίσθηση της δυσκοιλιότητας. Αντίθετα, στην περίπτωση της ειλεοστομίας, η απόφραξη συνήθως συμβαίνει ταχύτατα χωρίς καμία αίσθηση δυσκοιλιότητας και θα την αντιληφθείτε όταν ο σάκος σας παραμένει άδειος ενώ θα έπρεπε να είχε γεμίσει.
Συμπτώματα απόφραξης στομίας
- Eπιβράδυνση εξόδου εκκρίσεων
- Κράμπες
- Κοιλιακό άλγος
- Πρησμένη κοιλιά
- Δυσκοιλιότητα
- Ναυτία
- Πρήξιμο ή αλλαγή χρώματος της στομίας
- Ξηρότητα της στομίας
- Μείωση της παραγωγής ούρων
- Εμετος (μόνο σε σοβαρές περιπτώσεις)
Τι να κάνω στην περίπτωση της απόφραξης
Πολλές φορές η απόφραξη μπορεί να οφείλεται σε υπολείμματα τροφών. H πλύση της στομίας με διάλυμα από ζεστό νερό και αλάτι (διάλύμα άλατος) μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Ωστόσο, εάν η απόφραξη οφείλεται σε στένωση, τότε η στομία θα είναι άχρωμη και θα έχει οίδημα. Σε αυτή την περίπτωση σας συμβουλεύουμε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση.
- Σταματήστε να τρώτε στερεά τρόφιμα
- Αυξήστε την πρόσληψη υγρών
- Εάν η στομία είναι πρησμένη, αντικαταστήστε τον σάκο που χρησιμοποιείτε με έναν μεγαλύτερο
- Κάντε σε ένα ζεστό μπάνιο για να χαλαρώσετε τους κοιλιακούς μυς
- Κάντε μασάζ στην κοιλιά σας
- Τραβήξετε τα γόνατά προς το στήθος σας και κινηθείτε από πλευρά σε πλευρά
- Καλέστε το γιατρό σας εάν ο πόνος είναι σοβαρός ή έχετε συμπτώματα αφυδάτωσης, ακόμη και αν τα συμπτώματα δεν έχουν διαρκέσει 8 ώρες
- Ζητήστε από κάποιον να σας οδηγήσει στο γιατρό ή στο νοσοκομείο
- Μην χρησιμοποιείσετε καθαρτικό ή οποιοδήποτε άλλο φάρμακο χωρίς να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας
- Μην πιείτε ή φάτε οτιδήποτε εάν κάνετε εμετό ή δεν περνάνε καθόλου τα κόπρανα ή και τα δύο
- Μην εισάγετε οτιδήποτε στο εσωτερικό της στομίας, εκτός εάν έχετε λάβει σχετική εντολή από το γιατρό σας
- Μην περιμένετε πολύ ώρα για να καλέσετε το γιατρό σας
Gwen B. Turnbull (RN, BS, CETN), IA (Ileostomy & Internal Pouch Association)
Υπάρχει κίνδυνος ερεθισμού του δέρματος γύρω από τη στομία?
Εφόσον τηρείτε απλά την καθημερινή φροντίδα της στομίας, ο κίνδυνος ερεθισμού είναι μικρότερος. Λάβετε υπ’ όψιν ότι το κολλητικό τμήμα της βάσης ή του σάκου λειτουργεί επίσης ως προστατευτικό για το δέρμα, που σημαίνει ότι ο ρόλος του είναι αφενός να προσκολλάται στο δέρμα, αλλά και αφετέρου να το προστατεύει.
Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι για να μειώσετε τους κινδύνους ερεθισμού στο ελάχιστο:
- Χρησιμοποιήστε χλιαρό νερό βρύσης για να καθαρίσετε το δέρμα
- Αποφύγετε προϊόντα που περιέχουν άρωμα
- Αν έχετε υδαρείς κενώσεις που σας προκαλούν κνησμό, μπορείτε να καλύψετε το ακάλυπτο δέρμα με μια προστατευτική πάστα όπως το Superfiller της B.Braun
Μετά από καρκίνο του παχέος εντέρου, θα πρέπει να ξεκινήσω χημειοθεραπεία. Θα παρουσιαστούν αλλαγές στη στομία και την πέψη μου?
Κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας, οι αλλαγές είναι αναμενόμενες. Η στομία σας μπορεί να γίνει πιο ευαίσθητη και να παρουσιάσει οίδημα καθώς ακόμα και η παραμικρή τριβή μπορεί να προκαλέσει ελαφριά αιμορραγία. Αν και αυτό δεν είναι κάτι ανησυχητικό, θα πρέπει να είναι ακόμη πιο προσεκτικοί στη φροντίδα της στομίας σας.
Επίσης τα κόπρανα μπορεί να γίνουν πιο ρευστά και να ερεθίσουν το δέρμα γύρω από τη στομία. Σιγουρευτείτε ότι κόβετε σωστά τη βάση ή το σάκο σας. Μερικές φορές μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε κολλητική πάστα για επιπλέον προστασία για αποτροπή διαρροής των ρευστών κοπράνων.
Δηλαδή για μία ακόμα φορά θα χρειαστείτε κάποια προϊόντα για την καλύτερη δυνατή προστασία του δέρματος γύρω από την στομία.
Προτείνεται επίσης, κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας να χρησιμοποιείτε σάκους με δυνατότητα να αδειάζουν, εάν τα κόπρανα είναι ρευστά, ώστε να αποφευχθούν οι υπερβολικά συχνές αλλαγές.
Τέλος είναι απαραίτητο να προσαρμόσετε τη διατροφή σας αναλόγως.
Έχω αέρια και αισθάνομαι αμήχανα. Τι μπορώ να κάνω?
Είναι κοινή ανησυχία στους ανθρώπους που ζουν με στομία, αλλά δεν χρειάζετε να ανησυχείτε. Οι συγχρονοί σάκοι κολοστομίας και ειλεοστομίας έχουν ένα ειδικό φίλτρο που επιτρέπει στα αέρια να διαφεύγουν αυτόματα, χωρίς οσμές. Είναι αποτελεσματικό για τουλάχιστον 12 ώρες. Ωστόσο, το φίλτρο αυτό μπορεί να κορεστεί ή να υγρανθεί. Σε αυτή την περίπτωση ο σάκος σας θα φουσκώσει από τα αέρια. Αυτό μπορεί να συμβεί αν φοράτε το σάκο συνεχόμενα μετά από 12 έως 24 ώρες ή στο τέλος της νύχτας.
Μην τρυπήσετε σε καμιά περίπτωση το σάκο, γιατί θα επιτρέψει στις οσμές να διαφύγουν. Να θυμάστε ότι είναι σημαντικό να κλείσετε το φίλτρο σας όταν κάνετε μπάνιο (ή κατά την κολύμβηση, θαλάσσια σπορ, καταδύσεις), εφαρμόζοντας ένα αυτοκόλλητο πάνω στο φίλτρο. Θα βρείτε αυτά τα αυτοκόλλητα στα κουτιά των σάκων σας. Θυμηθείτε να αφαιρέσετε το αυτοκόλλητο μετά το τέλος της δραστηριότητας ώστε το φίλτρο να αρχίσει να λειτουργεί και πάλι αυτόματα.
Για τη δική σας άνεση, μπορείτε να μειώσετε την καθημερινή ποσότητα των αερίων που παράγονται, ακολουθώντας μερικές απλές οδηγίες:
- Περιορίστε την κατανάλωση ορισμένων τροφίμων
- Να γευματίζετε σε τακτά χρονικά διαστήματα
- Να τρώνε γεύματα μέτριας ποσότητας
- Να μασάτε καλά την τροφή και να τρώτε αργά
- Να παρακολουθείτε προσεκτικά την υγεία των δοντιών σας
- Να καταναλώστε ορισμένα τρόφιμα, όπως ψωμί ολικής αλέσεως,
δημητριακά πλούσια σε φυτικές ίνες, μπανάνες, και λαχανικά χωρίς τη φλούδα τους - Να πίνετε τουλάχιστον 1,5 λίτρα υγρά την ημέρα (π.χ. νερό ή τσάι)
Ενημερωθείτε από το νοσηλευτικό προσωπικό της Traumacare σχετικά με τις τροφές που μπορούν να σας βοηθήσουν να μειώσετε τα αέρια.
Σημείωση: Αν έχετε αριστερή κολοστομία, υπάρχουν λύσεις που μπορούν να καλύψουν τους θορύβους από αέρια. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια τάπα στομίας, σε συνδυασμό με μέθοδο υποκλυσμού ή κάλυμμα βαζελίνης στο άνοιγμα της στομίας.
Υπάρχει περίπτωση να διαρρεύσουν οσμές από το σακουλάκι?
Τα οστομικά υλικά που χρησιμοποιούνται τη σημερινή εποχή δεν αφήνουν να διαρρεύσουν καθόλου οσμές. Μπορεί στην αρχή να φαντάζεστε ότι μπορείτε να μυρίσετε τη στομία, αλλά μην ανησυχείτε. Αυτό είναι κάτι που περνάει με το χρόνο, καθώς θα συνηθίσετε.
Αν όντως υπάρχει παρουσία οσμών από το σάκο σας, αλλάξτε τον και συζητήστε το με το εξειδικευμένο προσωπικό της Traumacare. Για περισσότερη ασφάλεια, μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε προϊόν DeOdour της B.Braun το οποίο εξουδετερώνει όλες τις οσμές βακτηριακής προέλευσης στους σάκους στομίας. Ένα μικρό φακελάκι ανά σάκο προσφέρει ώρες αυτοπεποίθησης.
Πρέπει να μιλήσω στα παιδιά μου και τους συγγενείς μου για τη στομία μου?
Τα παιδιά χρειάζονται κλίμα εμπιστοσύνης, οπότε θα πρέπει να τους μιλήσετε και να εξηγήσετε την κατάσταση με απλά λόγια. Δεν πρέπει να έχουν την αίσθηση ότι τους κρύβετε κάτι και σε αυτή την περίπτωση αυτό που φαντάζονται είναι συχνά πολύ χειρότερο από την πραγματικότητα.
Λέγοντας κάποιος ότι έχει στομία, δεν σημαίνει ότι πρέπει να τη δείξει! Όσον αφορά τους συγγενείς, εναπόκειται σε εσάς να κρίνετε εάν είναι απαραίτητο να μιλήσετε γι’ αυτό. Εσείς είστε αυτός που ζει με τη στομία, οπότε είναι δική σας η επιλογή αν θα το κάνετε ή όχι. Μπορεί να σας φυσικό να μιλήστε γι’ αυτό άνετα με κάποιους ανθρώπους, και λιγότερο με άλλους.
Σίγουρα θα ήταν καλύτερα να μιλήσετε για τη στομία σας με τον/την σύντροφό σας ήρεμα και ανοικτά για να απαλλαγείτε και οι δύο από κάθε φόβο που μπορεί να έχετε.