6 Μύθοι για την Γυναικεία Ακράτεια που δεν Επιτρέπουν την Αποτελεσματική Αντιμετώπιση της

Δυστυχώς πολλές γυναίκες έχουν επηρεαστεί από τους μακροχρόνιους μύθους που έχουν επικρατήσει για την ακράτεια ούρων και έχουν αποδεχτεί ότι ο μόνος τρόπος για να συνεχίζουν την ζωή τους όσο πιο φυσιολογικά γίνεται είναι οι πάνες και οι σερβιέτες ακράτειας… ή να βρίσκεσαι 24/7 σε απόσταση αναπνοής από κάποια τουαλέτα. Στην πραγματικότητα, δεν χρειάζεται να είναι έτσι η καθημερινότητα σας και θα προσπαθήσουμε να αποκαλύψουμε τις κορυφαίες ψευδαισθήσεις σχετικά με το κοινό πρόβλημα της γυναικείας ακράτειας ούρων που σχεδόν το 50% καλείται να αντιμετωπίσει σε κάποια φάση της ζωής του.

1. Η ακράτεια είναι “φυσιολογική” όσο μεγαλώνουμε

Πρόκειται για τον πιο δημοφιλής μύθο για την ακράτεια ούρων και πραγματικά, οι περισσότερες γυναίκες πιστέυουν ότι είναι ένα αναπόφευκτο σύμπτωμα της γήρανσης αφού το σώμα μας απλά χάνει την ικανότητα συγκράτησης των ούρων. Καθώς οι γυναίκες πλησιάζουν στην εμμηνόπαυση, τα επίπεδα οιστρογόνων μειώνονται και επειδή αυτή είναι η ορμόνη που διατηρεί υγιή την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα, κατά συνέπεια, τα λιγότερα οιστρογόνα προκαλούν αδυναμία στους μυς του πυελικού εδάφους.

Η εμμηνόπαυση είναι πράγματικα ένας παράγοντας που συμβάλλει στην εμφάνιση ή την επιδείνωση της ακράτειας, αλλά δεν είναι ο μόνος. Απλά ρίξτε μια ματιά στα αίτια και υποκείμενα νοσήματα που έχει αποδειχτεί ότι προκαλούν ακράτεια:

Ανατρέχοντας στην βιβλιογραφία, από το 1997 μέχρι και σήμερα, υπάρχουν σημαντικά στοιχεία που υποστηρίζουν τη θεωρία ότι η εμφάνιση της ακράτειας ούρων αυξάνεται με την ηλικία:

• 20% – 30% στις νέες γυναίκες (18 – 35 ετών)
• 30% – 40% στις μεσήλικες γυναίκες (36 – 55 ετών)
• έως και 50% στις ηλικιωμένες γυναίκες (πάνω από 56 ετών)

Αλλά υπάρχουν αποκλίνουσες απόψεις σχετικά με το μοτίβο αυτής της αύξησης. Για παράδειγμα, έφηβες και νεαρές γυναίκες που ασχολούνται με τον αθλητισμό σε αρκετές μελέτες εμφανίζουν μεγαλύτερο ποσοστό απο το αναμενόμενο. Σύμφωνα με την Pamela Moalli, MD, καθηγήτρια ουρογυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Pittsburgh Magee-Womens Research Institute, τα προβλήματα ακράτειας σχετίζονται συνήθως με αθλητικούς τραυματισμούς,  αφού περίπου το 20% των αθλητριών στα κολλέγια αναφέρουν διαρροές κατά τη διάρκεια των αθλητικών τους δραστηριοτήτων. Συνήθως πρόκειται για αθλήματα τα οποία μπορούν να βλάψουν τους πυελικούς μυς και τον συνδετικό ιστό που στηρίζουν την ουροδόχο κύστη.

Η ακράτεια ούρων έχει οριστεί στην κοινή έκθεση της Διεθνούς Ουρογυναικολογικής Ένωσης (International Continence Society) ως η ακούσια διαρροή ούρων. Ωστόσο, πολλοί ερευνητές επιλέγουν να συσχετίσουν το επιπολασμό ανάλογα με τη συχνότητα της ακούσιας διαρροής ούρων αλλά σε ημερήσια, εβδομαδιαία, μηνιαία ή ετήσια βάση. Για αυτό αλλά και για άλλους λόγους, είναι ακόμα εξαιρετικά δύσκολο να συγκριθούν τα αποτελέσματα διαφορετικών μελετών πληθυσμού.

Και επειδή η ακράτεια είναι ένας από τους κυριότερους λόγους για τον οποίο μία ηλικιωμένη κυρία θα καταλήξει σε κάποιο γηροκομείο, ας συμφωνήσουμε ότι η γήρανση μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα, αλλά δεν είναι κάτι προκαθορισμένο ενώ τις περισσότερες φορές μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά.

Ανεξαρτήτου ηλικίας, οι περισσότερες γυναίκες δεν λένε στον γιατρό τους ότι αντιμετωπίζουν προβλήματα ακράτειας επειδή ντρέπονται ή απλά πιστεύουν ότι είναι κάτι «φυσιολογικό» και αναπόφευκτο. Δεν είναι.

Η προχωρημένη ηλικία είναι ένας από τους μεγάλους παράγοντες κινδύνου για ακράτεια αλλά OXI, δεν είναι φυσιολογικό.

Uduak U. Andy, MD – Επίκουρη Καθηγήτρια Μαιευτικής και Γυναικολογίας στο Νοσοκομείο του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια

Απλά αναλογιστείτε πόσο πολύ έχει αλλάξει ο τρόπος που βλέπει ο πολιτισμός μας την τρίτη ηλικία τις τελευταίες δεκαετίες. Το στερεότυπο της ηλικιωμένης κυρίας που κάθεται σε μια πολυθρόνα και πλέκει δεν ανταποκρίνεται στην σύγχρονη πραγματικότητα. Η τρίτη ηλικία, που θεωρητικά ξεκινά μόλις στα 56, πλέον απολαμβάνει χωρίς εκπτώσεις όλα όσα έχει να προσφέρει η ζωή στους νεότερους.

2. Η ακράτεια είναι “φυσιολογική” κατα την διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης οι γυναίκες μπορεί να είναι πιο επιρρεπείς σε διαρροές σε ορισμένες στιγμές καθώς η αναπτυσσόμενη μήτρα αλλάζει τη γωνία της ουρήθρας (κανονικά βέβαια το σώμα θα πρέπει να είναι σε θέση να υποστηρίξει την ουρήθρα και να αποφευχθεί η διαρροή). Μετά την απόκτηση ενός μωρού, μπορεί να είναι φυσιολογικό να έχετε κάποια διαρροή τις πρώτες εβδομάδες (ανάλογα με τον τοκετό), αλλά στη συνέχεια, θα πρέπει να βελτιωθεί και να σταματήσει.

Πολλές γυναίκες θεωρούν ότι η εγκυμοσύνη είναι η πηγή του κακού και ότι η “ζημιά” που προκαλείται στην πυελική περιοχή είναι φυσιολογικό να δημιουργεί ακράτεια… για το υπόλοιπο της ζωής τους. Βεβαίως και ορισμένες γυναίκες αντιμετωπίζουν παρώδικα προβλήματα, αλλά αυτό δεν είναι παρά μόνο μια ενοχλητική κατάσταση που θα διαρκέσει το πολύ 6 εβδομάδες. Η συνεχιζόμενη ακράτεια μετά το πέρας της εγκυμοσύνης δεν είναι καθόλου φυσιολογική αλλά ένα ιατρικό πρόβλημα που είναι εξαιρετικά πιθανό να οφείλεται σε κάποιο άλλο παράγοντα και μπορεί να αντιμετωπιστεί.

3. Η μόνη λύση είναι οι πάνες και τα σερβιετάκια ακράτειας

Σε απολυτή αντιστοιχία με τους δύο προηγούμενους μύθους, πολύ συχνά, οι γυναίκες υποθέτουν ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμες επιλογές θεραπείας για την ακράτεια ούρων εκτός από σερβιέτες ή πάνες και λόγω αυτής της παρανόησης δεν επισκέπτονται κάποιον γιατρό. Φυσικα, σερβιέτες και πάνες είναι ένας από τους τρόπους αντιμετώπισης της γυναικείας ακράτειας, ενδεχομένως και ο δημοφιλέστερος, αλλά σίγουρα δεν αποτελούν την καλύτερη δυνατή λύση. Για την ακρίβεια είναι απλά ένα βοήθημα που αρκετές φορές δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από αυτά που καλείται να λύσει.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότεροι από 200 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως αντιμετωπίζουν προβλήματα ακράτειας, και ενώ είναι διαθέσιμες πολλές εναλλακτικές που θα τους βοηθήσουν να διαχειριστούν αποτελεσματικά την κατάστασή τους, το 70% δεν αναζητά βοήθεια και περιορίζεται στις πάνες ακράτειας.

Δυστυχώς όμως, οι περισσότερες δεν φορούν την κατάλληλη πάνα, με την κατάλληλη αποροφητικότητα και αυτό ένα λάθος που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας όπως:

• Απώλεια ακεραιότητας του δέρματος
• Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος
• Δερματίτιδα

Και επειδή σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουμε να κάνουμε με ηλικιωμένες που είναι καθηλωμένες στο κρεβάτι, υπάρχουν σημαντικές ψυχολογικές επιπτώσεις όπως:

• Περιορισμένες κοινωνικές δραστηριότητες
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Μειωμένη αίσθηση ευεξίας
• Κατάθλιψη
• Απομόνωση

Αντίθετα, ένα σωστό προϊόν αντιμετώπισης της γυναικείας ακράτειας ούρων μπορεί να βοηθήσει στην διαχείριση της κατάστασης και συνεχίσετε την ζωή όπως πριν χωρίς επιπλοκές. Ένα πολύ καλό παράδειγμα είναι ένα ειδικό διάφραγμα, μια μικρή συσκευή από σιλικόνη σε σχήμα δαχτυλιδιού η οποία “σπρώχνει” προς το τοίχωμα του κόλπου και της ουρήθρας για να στηρίξει τους μυς της πυελικής περιοχής και να βοηθήσει στη μείωση της ακράτειας από στρες. Αυτές οι ενδοκολπικές συσκευές έρχονται σε διαφορετικά μεγέθη και ειναί πάντα προτιμότερο να επιλέγονται προϊόντα μίας χρήσης για την εξάλειψη του κινδύνου ουρολοιμώξεων.

4. Mόνο η χειρουργική επέμβαση αντιμετωπίζει την ακράτεια

Στο εντελώς αντίθετο άκρο, κινούνται αρκετές γυναίκες που υποθέτουν ότι μόνο μια επεμβατική θεραπεία, μια χειρουργική επέμβαση, είναι ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα ριζικά. Η αλήθεια είναι ότι μερικοί γιατροί δεν συνειδητοποιούν πάντα ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να γίνουν πέρα από ένα χειρουργείο ή την λήψη φαρμακευτικής αγωγής.

Η ακράτεια ούρων προκαλείται κυρίως από βλάβες σε δύο όργανα, τον σφιγκτήρα της ουρήθρας που ελέγχει τη ροή των ούρων και την ουροδόχο κύστη. Υπάρχουν περίπου 300 διαφορετικές χειρουργικές επιλογές για τη θεραπεία της ακράτειας ούρων, αλλά το δύσκολο είναι να επιλεχθεί η χειρουργική επέμβαση που θα έχει τις καλύτερες πιθανότητες να λειτουργήσει καλά για τη γυναίκα μακροπρόθεσμα, καθώς μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα όπως δυσκολία στην ούρηση, επιδείνωση της ακράτειας ή απλούστερα να αποτύχει να λύσει το πρόβλημα. Οι χειρουργικές τεχνικές συνήθως προσανατολίζονται στην αντιμετώπιση των βλαβών του σφιγκτήρα, είτε με την τοποθέτηση κολπικής ταινίας ελεύθερης τάσης TVT – TVTO – TOT (που είναι συνήθως η απόλυτη επιλογή των ουρολόγων) ή στα βαριά περιστατικά με την τοποθέτηση ενός τεχνητού υδραυλικού σφιγκτήρα, ο οποίος ανοιγοκλείνει κατά βούληση όπως και ο φυσιολογικός.

Από εκεί και πέρα υπάρχουν μη επεμβατικες επιλογές θεραπείας για την ακράτεια ούρων και δεν έχουν να κάνουν με μια σερβιέτα ή κάποια πάνα:

• Ενδοκολπικά δαχτυλίδια
  Εισάγονται στον κόλπο όπως ένα ταμπόν για να βοηθήσουν στη στήριξη των πυελικών οργάνων. Είναι λιγότερο επικίνδυνα από μία χειρουργική επέμβαση και όταν επιλεχθούν τα κατάλληλα, είναι άνετα στη χρήση με μοναδικά αποτελέσματα ενώ ταυτόχρονα εξαλείφουν τον κίνδυνο ουρολοιμώξεων και άλλων επιπλοκών
• Ασκήσεις Kegel
  Η εκγύμναση των πυελικών μυών μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στη ανάκτηση του ελέγχου. Γνωστές και ως ασκήσεις ενδυνάμωσης πυελικού εδάφους (PFMT) έχουν αποδειχθεί ως αποτελεσματική θεραπεία για τα συμπτώματα της ακράτειας ούρων. Είναι όμως εξαιρετικά σημαντικό να κάνετε τις ασκήσεις σας καθημερινά και σωστά. Ένας φυσικοθεραπευτής που ειδικεύεται σε αυτό το κομμάτι μπορεί να αξιολογήσει την κατάσταση και να προσαρμόσει ένα πρόγραμμα που καλύπτει τις ανάγκες σας
• Εκπαίδευση ουροδόχου κύστης
  Παλαιότερα γνωστή και ως πειθαρχία ή επανεκπαίδευση της ουροδόχου κύστης, αποτελεί ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης που συνοδεύεται με ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα ούρησης με σταδιακά προσαρμοζόμενα διαστήματα μεταξύ των ουρήσεων, επεκτείνοντας έτσι σταδιακά το χρονικό διάστημα μεταξύ των διαδοχικών επισκέψεων στην τουαλέτα
• Διατροφικές τροποποιήσεις
  Μερικές αλλάγες στο καθημερινό διαιτολόγιο μπορούν να μειώσουν τα περιστατικά ανεπιθύμιτων διαρροών. Συνήθως προτείνεται η αποφυγή καφεΐνης, αλκοόλ, τεχνητών γλυκαντικών και όξινων τροφίμων και γενικότερα οτιδήποτε μπορεί να ερεθίσει την ουροδόχο κύστη ή να την κάνει υπερδραστήρια. Εννοείται ότι η μείωση πρόσληψης υγρών, είναι μία στρατηγική που χρησιμοποιείται κατά κόρον για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της ακράτειας αλλά θα ήταν καλύτερα να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία υγείας ωστέ να διασφαλιστεί ότι η ημερήσια πρόσληψη υγρών είναι αρκετή ώστε να αποφεύγεται η δίψα αλλά κυρίως η αφυδάτωση
• Φαρμακευτική αγωγή
  Τα αντιμουσκαρινικά (αντιχολινεργικά) φάρμακα ενδείκνυνται για την θεραπεία της επιτακτικής ακράτειας ούρων. Αν και έχουν ανταπόκριση περίπου στο 70% των ασθενών, πολλές φορές η θεραπεία περιορίζεται λόγω αρκετών ανεπιθύμητων παρενεργειών. Η ξηροστομία είναι η κυριότερη παρενέργεια, αλλά μπορεί να εμφανιστούν και άλλες σοβαρότερες όπως δυσκοιλιότητα, θόλωση όρασης, κόπωση και γνωστική δυσλειτουργία
• Διακοπή του καπνίσματος
  Σε όλες τις έρευνες το κάπνισμα φαίνεται πως σχετίζεται με την επιτακτική ούρηση και την ακράτεια ούρων από στρες
• Απώλεια βάρους
  Το υπερβολικο βάρος έχει αναγνωριστεί ως παράγοντας κινδύνου για ακράτεια ούρων στις περισσότερες επιδημιολογικές μελέτες ενώ το ποσοστό εκείνων που υποβάλλονται σε επέμβαση για ακράτεια και είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες είναι υψηλότερο από εκείνο του γενικού πληθυσμού. Τα περισσότερα διαθέσιμα στοιχεία σχετίζονται ούτως ή άλλως με τις γυναίκες. Τρεις συστηματικές ανασκοπήσεις και δύο μεγάλες τυχαιοποιημένες μελέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η απώλεια βάρους ήταν ευεργετική ενώ πέντε ακόμη τυχαιοποιημένες μελέτες δείχνουν παρόμοια ευεργετική επίδραση στην ακράτεια μετά από χειρουργική επέμβαση μείωσης βάρους.

5. Πρέπει να είσαι πάντα σε ετοιμότητα να “τρέξεις” στην τουαλέτα

Πολλές γυναίκες με ακράτεια θεωρούν ότι όλα είναι καλά αν μπορείς να φτάσεις έγκαιρα στο μπάνιο. Δεν πρόκειται να τα καταφέρεις πάντα όμως και τις περισσότερες φορές είναι ουσιαστικά αδύνατο αν δεν βρίσκεσαι ήδη δίπλα από κάποια τουλέτα. Εάν έχετε δοκιμάσει αυτή την τακτική τότε ξέρετε ότι δεν είναι καθόλου αξιόπιστη ενώ υπάρχει ο ακόμα σημαντικότερος κίνδυνος τραυματισμού.

Την επόμενη φορά που θα νοιώσετε αυτήν την ακαταμάχητη παρόρμηση, μην τρέξετε. Απλά σταματήστε, πάρτε μια καλή βαθιά ανάσα και κάντε μία δυνατή άσκηση Kegel για να συσπάσετε τους μυς του πυελικού εδάφους και κατ’επέκταση την ουροδόχο κύστη. Στη συνέχεια, μπορείτε απλά να περπατήσετε μέχρι το μπάνιο.

6. Ο γιατρός μου δεν μπορεί να με βοηθήσει να αντιμετωπίσω την ακράτεια

Δεν χρειάζεται να επισημάνω ότι αυτή η δήλωση είναι εντελώς λανθασμένη και επικινδύνη. Βεβαία εκτός από την άγνοια, τον φόβο για τη θεραπεία, την ντροπή και την δικαιολογία του φυσιολογικού, πολλές γυναίκες απλά δεν ξέρουν πού να στραφούν. Πρέπει να δουν ένα γιατρό της πρωτοβάθμιας περίθαλψης; Έναν γυναικολόγο; Μία ουρολόγο;

Φυσικά και όλοι αυτοί μπορούν να βοηθήσουν αλλά η επιστημονική κοινότητα έχει εδώ και λίγα χρόνια αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος και έτσι δημιουργησε μία νέα ειδικότητα, την ουρογυναικολογία. Ο λόγος που πολλές γυναίκες δεν γνωρίζουν για αυτή τη μοναδική ειδικότητα είναι επειδή η ουρογυναικολογία είναι ένας σχετικά νέος τομέας. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ουρογυναικολογική Εταιρεία, οι γιατροί άρχισαν να λαμβάνουν πιστοποίηση μόλις το 2013.

Στόχος αυτής της υποειδικότητας της γυναικολογίας και της μαιευτικής είναι η παροχή υψηλού επιπέδου εξειδικευμένης διαγνωστικής και θεραπευτικής προσέγγισης σε γυναίκες με σύνθετες διαταραχές του πυελικού εδάφους όπως ακράτεια ούρων, συμπτώματα υπερδραστήριας κύστης, χαλάρωση πυελικών οργάνων όπως μήτρας ή τοιχωμάτων του κόλπου και διαταραχές ούρησης.

Η ουρογυναικολόγος χειρίζεται τα πάντα, από την διάγνωση και αξιολόγηση της κατάστασης μεχρί την διαχείριση και φυσικά, την θεραπεία. Τα μέσα που επιλέγουν για την αντιμετώπιση της ακράτειας είναι ως συνήθως:

• Συμπεριφορική θεραπεία
• Ενδοκολπικές συσκευές
• Φαρμακευτική αγωγή
• Χειρουργική επέμβαση (ως την ύστατη λύση αν τα προηγούμενα αποτύχουν)

Το σημαντικό που πρέπει να θυμάστε είναι ότι η ακράτεια δεν χρειάζεται να είναι τρόπος ζωής. Με την πάροδο του χρόνου, την ενημέρωση και την κατάλληλη παρέμβαση από ειδικούς γιατρούς, η ακράτεια ούρων μπορεί να αντιμετωπιστεί με απόλυτη επιτυχία.