Επέμβαση Κολοστομίας : Όσα Πρέπει να Γνωρίζετε

 Η επέμβαση κολοστομίας είναι μία χειρουργική επέμβαση η οποία δημιουργεί ένα άνοιγμα για το παχύ έντερο, μέσω της κοιλιάς. Στην κολοστομία, το άκρο του παχέος εντέρου φέρεται μέσω του κοιλιακού τοιχώματος και οι άκρες του παχέος εντέρου στη συνέχεια ράβονται στο δέρμα του κοιλιακού τοιχώματος για να σχηματίσουν ένα άνοιγμα που ονομάζεται στομία. Τα κόπρανα αποβάλλονται από το τεχνητό άνοιγμα σε έναν σάκο κολοστομίας που είναι προσκολλημένος στην κοιλιά. Η κολοστομία μπορεί να είναι είτε μόνιμη είτε προσωρινή ανάλογα την περίπτωση του ασθενούς.

Οι κύριες αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν σε επέμβαση κολοστομίας είναι οι φλεγμονώδεις νόσοι του παχέος εντέρου (νόσος του Crohn, ελκώδη κολίτιδα κ.α.) και σοβαρές ασθένειες, όπως ο καρκίνος, σε περίπτωση που δεν ανταποκρίνονται στη συστηματική αγωγή. Η αντιμετώπιση αυτών γίνεται χειρουργικά με την εκτομή του πάσχοντος τμήματος του εντέρου και την δημιουργία κολοστομίας. 

  Σε μια προσωρινή κολοστομία, όταν το παχύ έντερο χρειάζεται απλά χρόνο να αναρρώσει, δημιουργείται μια τρύπα στο πλάι του παχέος εντέρου και ράβεται σε μια αντίστοιχη τρύπα στο κοιλιακό τοίχωμα. Η προσωρινή επέμβαση κολοστομίας μπορεί να αντιστραφεί πιο εύκολα αργότερα με απλή αποσύνδεση του παχέος εντέρου από το κοιλιακό τοίχωμα και κλείσιμο της κολοστομίας για να αποκατασταθεί η ροή των κοπράνων μέσω του παχέος εντέρου.

  Πριν από την επέμβαση, είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε ως ένα βαθμό άγχος, φόβο ή αγωνία. Μην ξεχνάτε ότι η επέμβαση κολοστομίας είναι μια θεραπευτική παρέμβαση η οποία γίνεται για να βελτιώσει την ποιότητα ζωής σας, να βάλει ένα τέλος στα εξαντλητικά συμπτώματα  και να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο της υγείας σας. Ο γιατρός, αρχικά, θα φροντίσει να κατανοήσετε πλήρως τη διαδικασία, τους ενδεχόμενους κινδύνους που μπορεί να εμπεριέχονται καθώς και τις αλλαγες στον τρόπο ζωής που θα κάνετε έπειτα από την επέμβαση. Πριν την επέμβαση κολοστομίας, όπως και σε κάθε χειρουργική επέμβαση, θα χρειαστεί να δώσετε δείγμα αίματος ή μπορεί να υποβληθείτε σε ηλεκτροκαρδιογράφημα για να ελεγχθεί ότι η καρδιά σας είναι σε καλή κατάσταση.

Την προηγούμενη ημέρα του χειρουργείου, καλό θα ήταν να αποφύγετε να καταναλώσετε μεγάλες ποσότητες φαγητού ή ποτού. Ακόμη, μπορεί ο γιατρός να σας χορηγήσει καθαρτικό για το έντερο, όπως συνήθως συμβαίνει πριν την εξέταση της κολονοσκόπησης.

Η επέμβαση κολοστομίας γίνεται ανώδυνα, κατόπιν χορήγησης αναισθησίας προκειμένου να πέσετε σε βαθύ ύπνο και να μην νιώθετε πόνο. Υπάρχουν δύο τρόποι εκτέλεσης της κολοστομίας:

1. Είτε χειρουργικά μέσω μιας μεγάλης τομής στην κοιλιά.
2. Είτε λαπαροσκοπικά με πολλές μικρές τομές όπου ο γιατρός χρησιμοποιεί μια μικροσκοπική κάμερα και χειρουργικά εργαλεία για εκτελέσει την επέμβαση. 

Η επέμβαση μπορεί να γίνει σε 4 διαφορετικά σημεία. Γίνεται διάκριση μεταξύ ανιούσας κολοστομίας, εγκάρσιας κολοστομίας συμπεριλαμβανομένης της κατιούσας και σιγμοειδούς κολοστομίας.

  Η εγκάρσια κολοστομία εκτελείται στο μεσαίο τμήμα του παχέος εντέρου και η στομία θα βρίσκεται κάπου στην άνω κοιλιακή χώρα. Αυτός ο τύπος χειρουργικής επέμβασης κολοστομίας είναι συχνά προσωρινός – συνήθως εκτελείται για εκκολπωματίτιδα, φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, καρκίνο, απόφραξη, τραυματισμό ή γενετική ανωμαλία. Σε μια εγκάρσια κολοστομία μπορεί να υπάρχουν ένα ή δύο στομίες.Η δεύτερη πιθανή στομία είναι για τη βλέννα που κανονικά συνεχίζει να παράγει το μέρος του παχέος εντέρου που ηρεμεί. Εάν έχετε μόνο μία στομία, η βλέννα θα περάσει από το ορθό και τον πρωκτό σας. 

 Μια ανιούσα κολοστομία γίνεται στη δεξιά πλευρά της κοιλιάς σας, αφήνοντας ενεργό μόνο ένα μικρό μέρος του παχέος εντέρου. Γενικά εκτελείται μόνο όταν η απόφραξη ή η σοβαρή ασθένεια αποτρέπει μια κολοστομία περαιτέρω κατά μήκος του παχέος εντέρου. Μια κατιούσα κολοστομία τοποθετείται στην κάτω αριστερή πλευρά της κοιλιάς, ενώ μια σιγμοειδής κολοστομία – ο πιο συνηθισμένος τύπος – τοποθετείται λίγα εκατοστά χαμηλότερα. Ανάλογα με τη θέση της στομίας, η σύσταση των κοπράνων ποικίλλει από υγρή,ημι-υγρή έως σχηματισμένη κολοστομία.

 Αυτό που είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε είναι ότι μετά την επέμβαση κολοστομίας θα είναι τοποθετημένος πλέον ένας σάκος κολοστομίας όπου εκεί θα διοχετεύονται τα κόπρανα. Οι σάκοι στομίας είναι εργονομικά σχεδιασμένοι για να προσφέρουν άνεση και ασφάλεια. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία από σάκους στομίας για να επιλέξετε εκείνον που ταιριάζει καλύτερα στη στομια και την καθημερινότητας σας. Μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε σάκους στομίας ενός τεμαχίου με ενσωματωμένη βάση στομίας ή δύο τεμαχίων με αποσπώμενη βάση (ο σάκος και η βάση είναι δύο ξεχωριστά τεμάχια).

 Σε καμία περίπτωση μην επιλέξετε κάποιο σάκο στα τυφλά. Μετά την επέμβαση κολοστομίας μπορείτε να πειραματιστείτε, δοκιμάζοντας σάκους διαφόρων ειδών και από διάφορες εταιρείες για να καταλήξετε σε αυτόν που εξυπηρετεί καλύτερα εσάς. Εξαρτάται από εσάς αν θα επιλέξετε σάκο στομίας ενός ή δύο τεμαχίων. Μάθετε περισσότερα για τους σάκους στομίας και πως να επιλέξετε αυτόν που ταιριάζει στις ανάγκες σας και αποκτήστε τους δωρεάν μέσω ΕΟΠΠΥ.

Αν παρατηρείται συχνά διαρροή στο σημείο της βάσης του σάκου τότε ίσως χρειαστεί να δοκιμάσετε κυρτές βάσεις (Convex). Οι κυρτές βάσεις είναι έτσι σχεδιασμένες ώστε να δημιουργούν επαρκή πίεση γύρω από τη στομία σας και να προεξέχει μέσα στον σάκο. Αυτό συμβάλλει στην καλύτερη σφράγιση και βοηθά τη στομία να κατευθύνεται μέσα στο σάκο και όχι κάτω από τη βάση.

 Flexima 3S Convex Βάση για Σάκο

 Έπειτα από επέμβαση κολοστομίας απαιτείται ανάρρωση με παραμονή στο νοσοκομείο περίπου 3 ημέρες έως μία εβδομάδα. Σε περίπτωση που η επέμβαση κολοστομίας έγινε εκτάκτως, ο χρόνος παραμονής στο νοσοκομείο ίσως να είναι μεγαλύτερος. Κατά τη διάρκεια της παραμονής σας στο νοσοκομείο, θα μάθετε να φροντίζετε την κολοστομία σας έπειτα από οδηγίες του γιατρού. Μια κανονική στομία είναι υγρή και έχει ροζ ή κόκκινο χρώμα αλλά τις πρώτες μέρες μετά την επέμβαση μπορεί να φαίνεται σκούρο κόκκινο χρώμα και να είναι πρησμένη, με μώλωπες. Δεν χρειάζεται να ανησυχείτε. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, το χρώμα θα ανοίξει και οι μώλωπες θα εξαφανιστούν.

  Ένας διαφανής σάκος κολοστομίας θα τοποθετηθεί πάνω από την στομία, ώστε να μπορεί εύκολα να παρακολουθείται το περιεχόμενο του σάκου. Μην τρομάξετε εάν ο πρώτος σάκος είναι αρκετά μεγάλος. Δεν θα είναι πάντα τόσο μεγάλος, αυτό είναι μόνο για την αρχή. Στη συνέχεια, αντικαθίσταται με ένα μικρότερο σάκο όταν πάτε σπίτι. Η ανάρρωση στο νοσοκομείο περιλαμβάνει αργή επαναπροσαρμογή σε υγρά και τρόφιμα για να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχουν πεπτικά προβλήματα. Την πρώτη μέρα, πιθανότατα θα σας δοθούν μόνο κύβοι πάγου για να κατευνάσετε τη δίψα σας και στη συνέχεια διαυγή υγρά και μαλακά τρόφιμα. Μόλις οι γιατροί βεβαιωθούν ότι το έντερο σας λειτουργεί κανονικά, μπορείτε να αρχίσετε σταδιακά να εισάγετε κι άλλες τροφές στο διατροφολόγιο σας.

 Όταν επιστρέψετε σπίτι, είναι απολύτως φυσιολογικό να είστε κατακλυσμένοι από έντονα συναισθήματα λόγω της νέας καθημερινότητας σας. Η ανασφάλεια που νιώθουν όλοι οι ασθενείς μετά από επέμβαση κολοστομίας είναι παροδική, με τον καιρό θα συνηθίζετε τη νέα καθημερινότητα και θα μάθετε πως λειτουργεί ο οργανισμός σας. Στην αρχή, αποφύγετε τις επίπονες δραστηριότητες που θα μπορούσαν να επιβαρύνουν τη στομία σας, όπως το να σηκώνετε βαριά αντικείμενα. Μετά από την επέμβαση κολοστομίας, χρειάζεται ξεκούραση και υπομονή μέχρι το σώμα σας να αναρρώσει και να προσαρμοστεί στο νέο τρόπο ζωής. Μην ξεχνάτε ότι και εσείς οι ίδιοι χρειάζεστε χρόνο για να συνηθίσετε τη νέα ρουτίνα. Τα κόπρανα σας θα είναι πιθανώς πιο υδαρή από ό,τι πριν από την επέμβαση κολοστομίας. Η συνοχή των κοπράνων σας θα εξαρτηθεί επίσης από τον τύπο κολοστομίας που έχετε και τα τρόφιμα που καταναλώνετε. Εκμεταλλευτείτε τον χρόνο σας στο νοσοκομείο για να μάθετε πώς να φροντίζετε και να καθαρίζετε τη στομία σας. Δεν χρειάζεται να πανικοβληθείτε αν δείτε λίγο αίμα στη στομία σας, είναι φυσιολογικό να συμβαίνει αυτό μέρες μετα την επέμβαση. Ωστόσο αν η αιμορραγία δεν σταματά, καλό είναι να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας. Ο γιατρός σας γενικά θα σας εξοπλίσει με όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που χρειάζεστε ώστε να ξέρετε τι είναι φυσιολογικό να συμβαίνει και τι όχι σε μία κολοστομία. 

  Να θυμάστε ότι η κολοστομία δεν σημαίνει τέλος της ζωής σας. Η άρχη θα είναι δύσκολη αλλά από τη στιγμή που αποδεχθείτε τη νέα καθημερινότητα σας, όλα θα είναι πιο εύκολα. Μπορείτε να κάνετε ακριβώς ότι κάνατε και πριν την επέμβαση κολοστομίας όπως να δουλεύετε, να αθλείστε, να διασκεδάζετε, να πάτε διακοπές και να συνάπτετε σχέσεις. Η τοποθέτηση του σάκου κολοστομίας βελτιώνει την ποιότητα της ζωής σας συγκριτικά με πριν και σας βοηθά να ανακτήσετε τον έλεγχο του σώματος σας. Στην αρχή θα χρειαστείτε χρόνο προσαρμογής για να μάθετε πώς λειτουργεί το σώμα σας, αναφορικά με το φαγητό – ποιές τροφές σας επηρεάζουν και ποιές όχι-, και τι λειτουργεί για τον τρόπο ζωής σας. Μετά την επέμβαση κολοστομίας θα μάθετε να σχεδιάζετε και να προγραμματίζετε τα γεύματά σας εκ των προτέρων για να προγραμματίζετε την ώρα που θα χρειάζεται να αλλάζετε τον σάκο κολοστομίας, ώστε να μην ανησυχείτε για οποιοδήποτε ατύχημα. Σημαντικό είναι όταν βρίσκεστε σε έξοδο να έχετε πάντα μαζί σας υλικα στομίας σε περίπτωση που τα χρειαστείτε. Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν χρειάζεται να νιώθετε μόνοι σας! Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την ζωή μετά την επέμβαση κολοστομίας στον Σύλλογο Ατόμων με Στομία Ελλάδας.

Πηγές :

1. Johns Hopkins Medicine. (n.d.). Colostomy. Retrieved from https://www.hopkinsmedicine.org/health/treatment-tests-and-therapies/colostomy

2. Healthline. (n.d.). Colostomy: Preparation, types, and more. Retrieved from https://www.healthline.com/health/colostomy#preparation

3. Healthline. (n.d.). Colostomy: Types, care, and more. Retrieved from https://www.healthline.com/health/colostomy#types

4. Άγιος Εφραίμ. (n.d.). Κολοστομία [Colostomy]. Retrieved from https://agiosefraim.com/blog/kolostomia/#frontida

5. NHS. (n.d.). Colostomy. Retrieved from https://www.nhs.uk/conditions/colostomy/

6. United Ostomy Associations of America. (n.d.). Colostomy. Retrieved from https://www.ostomy.org/colostomy/

7. Cancer Treatment Centers of America. (n.d.). Colostomy: Surgery options, types, bags & living with. Retrieved from (cancercenter.com)

8. B. Braun. (n.d.). Living with Stoma: From Surgery Into a New Life. Retrieved from (bbraun.com)

9. Nevronas.gr. (n.d.). Η στομία μου επέτρεψε να ζήσω φυσιολογικά και με αξιοπρέπεια [My stoma allowed me to live normally and with dignity]. Retrieved from https://nevronas.gr/i-stomia-moy-epetrepse-na-ziso-fysiologika-kai-me-axioprepeia/

10. Crohn Hellas. (n.d.). Retrieved from https://www.crohnhellas.gr/

11. B. Braun. (n.d.). Flexima/Softima 3S Wafer Convex Stoma Bag System. Retrieved from https://www.bbraun.com/en/products/b0/flexima-softima-3s-wafer-convex-stoma-bag-system.html